Regelmatig krijg ik vragen over wat hoogsensitief zijn nu precies inhoudt. Ik merk dat mensen er soms vreemd tegenaan kijken. Ook merk ik dat er heel wat rare verhalen de ronde doen en ideeën leven over hoogsensitiviteit die kant nog wal raken. Er wordt ten onrechte van alles opgehangen aan hoogsensitiviteit. Daar is naar mijn idee niemand bij gebaat. Het maakt me soms boos en verdrietig.
Ik ben hoogsensitief, maar dat maakt mij niet bijzonder, helderziend, huilerig, zielig, kwetsbaar of wat dan ook.
Ik ben een heel nuchtere en daadkrachtige Hollandse meid, wiens hersenen toevallig wat anders bedraad zijn dan die van de meeste mensen. Niet meer en niet minder.
Onbekend
Heel veel (met name wat oudere) mensen hebben geen idee dat ze hoogsensitief zijn of wat dat echt inhoudt. Net zoals aan heel veel andere dingen, werd daar in ‘onze’ jeugd niet of nauwelijks aandacht aan besteed of was het onbekend. Je bent gewoon gaan dealen met hoe je bent en weet niet anders.
Doordat over hoogsensitief zijn allerlei vage en zweverige verhalen de ronde doen, komen veel mensen nooit op het idee dat zij hoogsensitief zijn. Zij herkennen zich namelijk niet in dat soort verhalen. Dan blijven de ‘aha’-momenten uit. En dat vind ik jammer.
Stempel
De hoogsensitieve mensen die ik ken waren vrijwel zonder uitzondering erg blij om te ontdekken waardoor ze zich anders voelen, een buitenbeentje, een beetje raar.
Zij vertellen over de opluchting van zich niet meer de eeuwige uitzondering voelen, de enorme herkenning, de opluchting dat wat zij nodig hebben helemaal niet zo raar is, de ontspanning die ze ervaren als ze eindelijk stoppen hun stinkende best te doen om te zijn zoals anderen.
Ik heb een hekel aan stempels, maar voor het stempel ‘hoogsensitief’ maak ik graag een uitzondering. Dit stempel dat beperkt je namelijk niet, het geeft je vrijheid. Een vrijheid waar veel hoogsensitieve mensen erg naar snakken: de vrijheid om te zijn wie je echt bent. Pas als je echt begrijpt hoe het bij jou werkt, kun gaan doen wat bij je past.
Voor mijzelf geldt trouwens ook dat ik op latere leeftijd min of meer bij toeval heb ontdekt dat ik hoogsensitief ben. Dat aha-moment van niet anders zijn, maar gewoon: hoogsensitief.
Wat is hoogsensitiviteit?
HSP staat voor “highly sensitive person”, oftewel een hoogsensitief persoon. Als je niet weet dat je hoogsensitief bent, kun je er veel last van hebben. Een op de vijf mensen is hoogsensitief, dat is dus best veel. Hoogsensitiviteit is geen enge ziekte, maar een bijzondere vaardigheid. De hersenen van hoogsensitieve mensen vangen meer prikkels op en zij verwerken prikkels diepgaander. De hersenen werken (aangetoond) anders dan bij niet HSP’s. Wat anderen als normaal ervaren, kan bijzonder prikkelend of stressvol zijn voor HSP’s. Hoogsensitiviteit heeft nadelen, maar vooral ook voordelen, als je leert hoe je er effectief mee om kunt gaan.
Herken je veel in onderstaande lijst? Dan is de kans groot dan je hoogsensitief bent. Heb je hoogsensitieve kanten, dan zul je je veel prettiger en sterker voelen als je er rekening mee houdt in je dagelijks leven.
Kenmerken van hoogsensitief zijn
- je bent oplettend en merkt subtiele signalen en nuances op die anderen missen
- jouw intuïtie is sterk en je inzicht goed, waarmee je snel gevolgen overziet en verbanden legt – dat geeft je een aparte kijk op de dingen die anderen niet altijd begrijpen
- je voelt je snel ongemakkelijk door een teveel aan prikkels van buitenaf of van binnenuit
- drukte vermijdt je, je houdt van stilte en rust en bent graag alleen, dat laadt je batterij op
- je draagt mensen, dieren en de natuur een warm hart toe
- je hebt een sterk gevoel van pluis / niet pluis, wat je een waarschuwer maakt
- jouw zintuigen zijn scherper, zoals ruiken, proeven
- je kunt je goed concentreren en verwerkt binnenkomende informatie snel en op een diep niveau
- jij leert snel en graag, vaak zonder je daarvan bewust te zijn en je bent goed in talen
- je benoemt niet wat je ziet en vraagt je achteraf – vaak als anderen het wel benoemen – af waarom je dat niet deed
- je bent een doener en je neemt de controle
- jij presteert slechter onder stress en werkdruk en voelt je snel opgejaagd
- je doet de dingen graag in je eigen tempo
- je hebt er een hekel aan als je op je vingers wordt gekeken of beoordeeld, dat beïnvloedt je functioneren
- jouw oog voor detail, accuratesse en zorgvuldigheid zijn opvallend
- je hebt weinig moeite met het oplossen van complexe problemen
- jij adviseert graag
- je bent plichtsgetrouw, gewetensvol en kunt je zo verantwoordelijk voelen dat je jezelf wegcijfert
- jouw prestaties zijn optimaal als je vanuit je hart kunt werken en creëren
- je hebt talent om in crisissituaties te handelen
- je bent perfectionistisch en bang om fouten te maken, het woord ‘te’ is je grootste valkuil
- grenzen (h)erkennen en aangeven vindt je moeilijk
- als je ergens ja tegen zegt, dan ga je er ook volledig voor
- je bent zorgzaam en bewust en weet feilloos wat anderen nodig hebben
- je lijkt verlegen, maar bent juist zeer sociaal en wilt je verbinden met anderen
- jij hebt een hekel aan oppervlakkigheid en handelt het liefst vanuit een diepere zingeving
- je kunt beluisteren wat in communicatie niet gezegd wordt (door stemnuances, klank, toonhoogte en lichaamstaal)
- anderen voelen zich bij jou op hun gemak en delen hun problemen
- je bent bescheiden, terughoudend en erg op jezelf
- je hebt een zeer brede belangstelling
- jij droomt en fantaseert veel en je hebt een rijke belevingswereld
- je denkt veel na (intelligentie, reflectie, piekeren) en dit kost veel energie
- je hebt een buitenproportioneel gevoel voor rechtvaardigheid en respect
- jij hebt een grote afkeer van geweld en onechtheid
- je wordt sterk beïnvloed door de sfeer en door stemmingen, emoties en (on)uitgesproken gevoelens van anderen
- onvriendelijke opmerkingen brengen je van je stuk
- je bent zeer gevoelig voor de mening van anderen
- emoties zoals boosheid of verdriet gaan gemakkelijk met je aan de haal
- je voelt je anders, een buitenbeentje, eenzaam, een geit aan een ketting en je hebt al snel de neiging je terug te trekken en jezelf buiten de groep te plaatsen
- je bent creatief, hebt een rijke fantasie, schoonheid en kunst kunnen je diep beroeren
- meer dan anderen leef je regels na om afkeuring en commentaar te voorkomen, wat je het gevoel geeft erg braaf te zijn
- je hebt een hekel aan alles wat moet en kunt en wilt niet in de pas lopen
- meer dan de mensen om je heen heb je behoefte aan bezinning, schoonheid en diepgang
- een paar uur winkelen is slopend voor je
- je bent uitgeput na sociaal contact in een hectische omgeving en in contact met andere mensen voel je je energie weglekken
Test je hoogsensitiviteit
Met de veelgebruikte zelftest van Elaine Aron kun je testen of je zelf misschien hoogsensitief bent. Het is geen wetenschappelijke test, maar hij geeft zeker een goede indicatie.
Voor iedere “ja” geef je jezelf 1 punt. Tel de punten bij elkaar op en kijk bij de puntentelling in hoeverre jij eigenschappen van een HSP’er bezit.
Vragen
1 Ik ben me bewust van subtiele signalen in mijn omgeving.
2 Ik word beïnvloed door stemmingen van anderen.
3 Ik ben nogal gevoelig voor pijn.
4 Tijdens drukke dagen merk ik dat ik behoefte heb om me terug te trekken op een plek waar ik ongestoord alleen kan zijn.
5 Ik ben gevoelig voor de effecten van cafeïne.
6 Ik raak gemakkelijk overvoerd door dingen als fel licht, sterke geuren, grove weefsels of harde sirenes.
7 Ik heb een rijke complexe innerlijke belevingswereld.
8 Ik voel mij niet op mijn gemak bij harde geluiden.
9 Ik kan diep ontroerd raken door kunst of muziek.
10 Ik ben consciëntieus (wil dingen volgens mijn geweten doen).
11 Ik schrik gemakkelijk.
12 Ik voel me opgejaagd als ik veel moet doen in korte tijd.
13 Ik raak geïrriteerd als mensen proberen me te veel dingen tegelijk te laten doen.
14 Ik doe erg mijn best te voorkomen dat ik fouten maak of dingen vergeet.
15 Ik kijk uit principe niet naar geweldadige films of tv-shows.
16 Ik voel me ongemakkelijk als er om mij heen veel gebeurt.
17 Veranderingen in mijn leven brengen mij van mijn stuk.
18 Ik heb een neus voor delicate geuren, smaken, geluiden en geniet daarvan.
19 Het vermijden van situaties die me van streek maken heeft bij mij een hoge prioriteit.
20 Als kind werd ik door mijn ouders of leraren gevoelig of verlegen gevonden.
21 Als mensen zich in een fysieke omgeving niet prettig voelen, weet ik meestal wat er moet gebeuren om dat te veranderen.
22 Als ik erge honger heb heeft dat sterke invloed op mijn concentratievermogen of mijn humeur.
23 Als ik met iemand moet wedijveren of op mijn vingers word gekeken, word ik zo nerveus dat mijn prestaties veel minder zijn dan gewoonlijk.
Score
0-7 punten
Je bent waarschijnlijk geen HSP’er. Hoewel dat niet met zekerheid te zeggen is. Want als er bijvoorbeeld twee items heel erg waar zijn voor jou, kan het zijn dat je wel hoogsensitief bent.
8-14 punten
Er zijn verschillende gradaties in sensitiviteit. Je bent waarschijnlijk wel sensitief maar mogelijk niet hoogsensitief. Dat kan een groot voordeel zijn omdat je wel veel dingen aan kan voelen, maar niet de problemen hebt die hoogsensitieven hebben.
15-23 punten
Je bent heel waarschijnlijk hoogsensitief (HSP’er). Je bent gevoeliger voor nuanceverschillen dan de meeste andere mensen. Het kan nut hebben om een boek te lezen over hoogsensitiviteit of kennis te maken met andere HSP’ers. Het kan zijn dat je heel veel herkent en je daardoor iets bewuster wordt van deze eigenschap.
Hoe verder?
Ben je hoogsensitief of denk je dat je dat bent en wil je goede oplossingen voor waar je tegenaan loopt? Wil je je hoogsensitiviteit juist voor je laten werken? Lees verder in dit monsterartikel.
