Als ik boos word, is mijn neiging om in de vechtstand te schieten. Niet dat ik ga slaan, schoppen of schelden, want ik vecht met argumenten en logica, heel netjes en heel braaf, zoals ik heb geleerd. Als ik in de vechtstand sta, blijf ik maar doorgaan, want rechtvaardigheid vind ik erg belangrijk. Doodmoe word ik ervan, als het mij niet lukt om mensen te laten inzien wat voor mij zo duidelijk is. Terwijl ik ergens ook wel weet dat ik mensen niet kan dwingen…
De neiging om in de vechtstand te schieten zit diep en zal waarschijnlijk nooit helemaal verdwijnen. Wat wel veranderd is, is dat ik er niet meer in mee hoef. Ik ben me bewust wat er precies gebeurt als ik boos word en ik kan er bewust voor kiezen op een andere, gezondere manier te reageren. Dat geeft me veel meer rust dan vechten. En rust, dat is precies waar ik in zo’n situatie van overprikkeling (die boosheid natuurlijk is) juist zo’n behoefte aan heb.
De functie van boosheid
Boosheid heeft een functie. Er zit altijd frustratie achter: een niet ingevulde persoonlijke behoefte of overtuiging, of je verwachte iets dat niet gebeurde. Er komt altijd – vaak onbewust – angst bij om de hoek kijken.
Denk eens na over een situatie waarin je boos werd. Waar was je eigenlijk bang voor? Om iemand of iets te verliezen, of misschien wel jezelf? Angst brengt een sterke emotionele reactie teweeg, zoals boosheid.
Boosheid is een heftige emotie voor iedereen en zelfs extra intens en verwarrend voor mensen die hoogsensitief zijn, omdat bij hen meer prikkels binnenkomen en zij deze diepgaander verwerken.
De primaire reactie als je boos bent, is dat je zou willen schreeuwen. Uiting geven aan je frustratie, de spanning en de stress. Maar wat je diep van binnen eigenlijk wilt, is horen dat het “goed” is, dat er geen reden is om bang te zijn.
Als je kunt herkennen wat het is waar je bang voor bent of onzeker van wordt, in welke behoefte van jezelf je eigenlijk wilt voorzien, dan kun je de regie nemen en zelf bepalen hoe je reageert.
Contra-productief
Je zult vast herkennen dat schreeuwen of vechten niet de beste manier is om in je behoefte te voorzien.
Ook het onderdrukken van je boosheid werkt contraproductief. Het is als een bal die je onder water houdt: op een gegeven moment floept deze toch omhoog.
Maar wat is dan wel een zinvolle reactie, als vechten of onderdrukken van je boosheid niet productief is?
Productief
Als je je boosheid toelaat èn de energie die daarbij vrijkomt op een gezonde manier gebruikt, kun je dingen aanpakken, zonder dat je schade doet aan jezelf of (de relatie met) anderen. Het is zeker niet gemakkelijk, maar wel mogelijk. Op deze manier reageren, daar kom je echt verder mee.
Wil de ander naar je luisteren?
Is degene die je boos maakt bereid naar je te luisteren? Uit dan je boosheid op een duidelijke en respectvolle manier. Vaak zul je een reactie krijgen die de situatie positief verandert.
Voorbeeld: Je hebt een collega die jou regelmatig boos maakt en die bereid is naar je te luisteren. Wat je kunt doen is haar rustig vertellen wat haar gedrag met je doet, welk gevoel dat bij jou oproept. Je legt uit waar je behoefte aan hebt en vraagt je collega hoe deze kan helpen bij het voorzien in jouw behoefte. Je laat daarmee op een krachtige en positieve manier je kwetsbaarheid zien. Doordat je je open stelt, zal je collega dat ook gemakkelijker doen en eerder bereid zijn zich aan te passen op een manier die jullie beiden dient.
Wie weet welke verrassende inzichten of begrip een dergelijk gesprek je oplevert?
Wil de ander niet naar je luisteren?
Vind je dat je niet eerlijk of rechtvaardig behandeld wordt en weigert de ander naar je te luisteren? Wake up! De wereld en de mensen daarin zijn nu eenmaal niet altijd eerlijk en rechtvaardig. Dat kun jij echt niet afdwingen, ook al heb je gelijk. Mensen doen nu eenmaal zoals ze doen. Accepteer dat er onrecht is, leg je daarbij neer. Zie de realiteit onder ogen, relativeer en laat los dat het niet gaat zoals jij zou willen.
Maak een keuze die gegeven de omstandigheden bijdraagt aan het voorzien in jouw behoefte.
Voorbeeld: Je hebt een collega die regelmatig je boosheid uitlokt en die niet bereid is naar je te luisteren of zich aan te passen. Je accepteert dat ze is zoals ze is en doet zoals ze doet. Je vraagt je af hoe erg haar gedrag is. Hoe belangrijk of schadelijk is het voor jou? Kun je ermee leven, zolang je je leuke werk kunt blijven doen? Of wil je er niet mee leven en ga je bijvoorbeeld op zoek naar een andere werkplek?
Conclusie
Ben je boos, pluk een roos. Daar zit veel waarheid in. In mijn geval: met een roos plukken en op mijn hoed zetten, voorzie ik beter in mijn behoefte aan rust bij overprikkeling dan aan in de vechtstand schieten.
