Als we de voedselgoeroes mogen geloven, begint vitaal zijn bij goede voeding. Daar ben ik het niet mee eens. Voeding is voor mij slechts één onderdeel van vitaal zijn. Voeding is het topje van de piramide. En bovendien niet het onderdeel waar je het beste mee kunt beginnen als je vitaler wilt worden. Daarvoor kun je beter aan de basis van de vitaliteitspiramide beginnen.
Ondanks dat is goede voeding essentieel in het geheel van vitaliteit en daarom in dit schrijfsel extra aandacht daarvoor.
Vitaliteitspiramide
(bron: Albert Sonnevelt en Frans Bakker)
Om vitaal te zijn moet je zowel lichamelijk als geestelijk gezond zijn. Het bovenste en kleinste onderdeel in de vitaliteitspiramide is optimale voeding. Hoe klein het onderdeel optimale voeding ook is, het is van groot belang. Gezonde voeding is essentieel om goed in je vel te komen en te blijven en je energie op peil te brengen en te houden. Er is echter geen enkele laag van de piramide die onbelangrijk is als je vitaal wilt zijn. Ook voldoende beweging, regelmatige herstelmomenten, positief denken, ondersteunende relaties en zinvol leven zijn nodig. Zijn alle lagen in balans, pas dan voel je je vitaal.
De bovenste drie lagen bevatten de objectieve, meetbare factoren. Zij zorgen voor lichamelijke gezondheid. De onderste drie lagen zijn de subjectieve factoren en zij zorgen voor de mentale gezondheid. Aan de grootte van de lagen kun je zien dat de subjectieve factoren belangrijker zijn voor vitaliteit dan de objectieve factoren. Hoe groter de laag, hoe belangrijker.
Zonder zinvol leven, ondersteunende relaties en positief denken ben je namelijk kwetsbaarder. Dan kun je gezond eten, slapen en bewegen dat het een lieve lust is, maar vitaal zul je je niet voelen. Bovendien zal het je heel veel doorzettingsvermogen kosten om goede gewoonten die horen bij de bovenste drie lagen vol te houden, als de onderste drie lagen wankel zijn. De vorm van de piramide is dus bewust zo gekozen.
Wat is optimale voeding?
Gezonde voeding houdt zoveel mensen bezig, dat het haast ondoenlijk is geworden om door het woud van dieet-ideeën nog te weten waar je nu goed aan doet. Dan weer is dit niet goed, dan weer dat. Wat mij betreft geldt hiervoor: gebruik je gezond verstand, eet gevarieerd, vooral wat de natuur je biedt, zonder toevoegingen, vermijd tussendoortjes om je insulinespiegel laag te houden en drink minstens 2 liter (vooral water of (kruiden)thee).
In de meeste gevallen werkt dat uitstekend, je hoeft er niet zo over na te denken en je voelt je er prima bij.
Het is ook precies waar ons spijsverteringsstelsel van oudsher op is toegerust en wat ons immuunsysteem helpt. Het zijn de voedingsmiddelen die je energie opleveren.
In de loop van de jaren zijn er veel nieuwe voedingsmiddelen bij gekomen die minder goed bij ons passen. Er kwamen steeds meer mensen en er ontstond akkerbouw, veeteelt en later ook de voedingsmiddelenindustrie. Onze voeding is langzamerhand steeds verder af komen te staan van wat als basis nodig is voor een gezond lijf. Onze voeding is van lieverlee voor een deel vervangen door vulling. Dan heb ik het over voedingsmiddelen die je spijsverteringssysteem veel energie kosten om ze te verwerken en die je per saldo weinig zinvols opleveren.
Langdurig ‘verkeerde’ voeding blijft niet zonder gevolgen. De neiging om te snaaien, vage klachten, we kennen ze wel, maar linken ze vaak niet aan wat we naar binnen kiepen.
Ik hou van eten
Met eten doe je mij een plezier, ik hou van eten op zich en ook van de gezelligheid die samen eten met zich meebrengt. Ik probeer graag nieuwe producten en recepten uit en ben er altijd voor in om iets te proeven. Ik heb al heel wat rare dingen uitgeprobeerd in mijn leven, zowel gezonde dingen als ongezonde (en ga daar ook zeker mee door).
Suiker laat ik zoveel mogelijk staan en voor de meeste snoeperijen vind ik dat niet zo moeilijk. Maar voor sommige dingen, zoals koekjes, blijf ik een zwakke plek houden, tegen beter weten in.
Soms is wat slecht is onweerstaanbaar (gemaakt door de voedingsindustrie), bij de gedachte alleen al ga ik watertanden.
Nieuwe kijk op voeding
Ik dacht altijd dat ik best gezond at: gevarieerd en redelijk volgens de schijf van 5. Ik dacht: ‘als ik die producten al binnen krijg, dan kan het toch niet zo’n kwaad, dat ik daarnaast ook met regelmaat wat ongezondere lekkernijen naar binnen kiep, zoals drop, koek en chips?’
Samen met een orthomoleculair therapeut heb ik gekeken naar wat voor mij optimale voeding is en in welke hoeveelheden. Een tijd lang heb ik haar richtlijnen nauwlettend gevolgd en daardoor ben ik ook gaan voelen wat goede voeding met me doet. Al na een paar weken voelde ik al dat ik meer energie kreeg. Ook kreeg ik van lieverlee minder last van vage klachten, zoals pijnlijke gewrichten.
Ik voel inmiddels ook beter wat dingen die niet zo goed voor me zijn (vulling) met mij doen: ze geven me een onrustig gevoel. Zoals de neiging tot meer meer meer (suiker). Of de neiging om te gaan snaaien omdat ze geen langdurige voldoening geven,zoals brood van tarwe. Haver en rogge geven bijvoorbeeld niet dat effect.
Ik ben door deze ervaring anders tegen voeding aan gaan kijken: goede voeding geeft energie, maar dat doe je ook weer (deels) teniet als je ook voeding eet die energie kost of je onrustig maakt. Je kunt het zelf ervaren als je de ‘slechte’ dingen een tijdje laat staan.
Voordat ik het op deze manier eten een kans gaf, had ik niet voor mogelijk gehouden dat de invloed van bepaalde producten op je welbevinden zo groot kon zijn. Het is de moeite dubbel en dwars waard om dit te gaan ervaren.
Mijn eetfilosofie
De hoofdmoot van mijn voeding bestaat tegenwoordig uit gevarieerde etenswaren waar ons systeem het beste mee overweg kan en die goed zijn voor mijn immuunsysteem.
Ik maak liever iets zelf op smaak met verse en gedroogde kruiden, dan dat ik kant-en-klare pakjes en zakjes gebruik met allerlei bewerkte producten en toevoegingen. Puur natuur vindt mijn lijf het allerlekkerst.
Ik hou niet van een heel streng regiem en ontzeg mezelf niets. Daarvoor eet ik te graag.
Mijn eetfilosofie is daarom: geniet van alles wat je eet en drinkt. Kiep het niet zomaar naar binnen, kies bewust en proef bewust, neem er de tijd voor en geef het alle aandacht. Is het goed voor je? Fijn! Is het niet zo goed voor je? Ook prima zolang het met mate is en je ervan geniet.
