Angst is niet stoer. Niemand wil een angsthaas zijn. Sterk zijn is het devies in onze maatschappij. Toegeven dat je bang bent is voor veel mensen dan ook niet zo gemakkelijk.
Hoogsensitieve mensen krijgen in hun leven vaak te horen dat ze te gevoelig zijn, dat ze zich dingen niet zo moeten aantrekken etcetera. Als je in je leven al vaak hebt gehoord dat je een bange poeperd bent, dan is het niet vreemd dat je jezelf op je kop gaat geven en vindt dat je sterk moet zijn. Aan jezelf toegeven dat je ergens bang voor bent past daar niet bij. Je negeert je angst en wijst daarmee een deel van jezelf af.
Helaas blokkeert angst je, zolang je deze niet in de ogen kijkt. En zo verandert er niets en blijf je (stiekem) een bange poeperd die intussen waarschijnlijk ook nog eens veel te hard is voor zichzelf.
Wat is angst?
Het is een natuurlijke reactie op een al dan niet reële (stressvolle) bedreiging. Het triggert een overlevingsmechanisme in ons brein. In de oertijd hielp dat overlevingsmechanisme ons te overleven. Dat was heel nuttig en van levensbelang. In onze huidige maatschappij is dat echter lang niet altijd meer zo. Ons brein maakt geen onderscheid tussen een situatie die levensbedreigend is en een situatie die dat niet is. De enorme druk die tegenwoordig op mensen wordt gelegd veroorzaakt stress en angst. Het gevoel dat je erbij krijgt is hetzelfde als in de oertijd. Onze angstreacties gaan dan ook vaak veel verder dan nodig is om te overleven.
Angstreacties
Veel gedrag komt voort uit angst, ook al zie je daar niet altijd meteen een relatie. Bang zijn lokt verschillende reacties uit, bijvoorbeeld:
- buitensporig je best doen (uit angst om niet goed genoeg te zijn)
- je oververantwoordelijk gedragen en alle bordjes in de lucht houden (uit angst voor verlies)
- je aanpassen, anderen pleasen en voor iedereen zorgen (uit angst om niet geliefd te zijn)
- perfectionistisch gedrag (uit angst om te falen)
- je gedragen als een controlfreak (uit angst voor chaos)
- je individualistisch opstellen (uit angst voor een tekort)
Angst vandaag de dag
Bang zijn speelt in onze huidige samenleving een veel grotere rol dan je in eerste instantie misschien zou denken.
Denk bijvoorbeeld aan terrorisme, financiële crisis, moeilijke arbeidsmarkt, uitbraken van ziektes en het uitputten en kapot maken van onze aarde. Het zijn allemaal situaties waarop we weinig invloed hebben. Ze overkomen je, je hebt er (vrijwel) geen controle over. Geen controle hebben over onszelf en de wereld, dat is wat ons angst geeft.
Misbruik maken van angst
Om je heen kun je zien dat bang zijn ook wordt misbruikt. Of gebruikt, als je er een wat mildere kijk op hebt dan ik.
Onder andere de politiek maakt er gebruik van: politici zaaien angst om mensen te mobiliseren. Ook reclamemakers en verzekeraars zetten angst in om je zover te krijgen dat je een product koopt. De media smullen van bang zijn en doen er nog een schepje bovenop door sensationele beelden en koppen te gebruiken. Angst prikkelen zorgt voor een toename van het aantal kijkers en lezers. Mensen zijn geneigd hun omgeving af te scannen op gevaar en dat doen zij onder andere door de media te volgen.
Onze angstgevoelens worden aangewakkerd door onze omgeving.
Emoties
Of je nu boos, verdrietig of bang bent, de kern van een negatieve emotie is altijd angst. Het geeft je een onbestemd gevoel. Waar het altijd om gaat is: afscheid nemen, loslaten van iets of iemand die vertrouwd is.
Je primaire reactie is ervoor wegvluchten, zorgen dat je het bang zijn niet hoeft te voelen. Maar angst is een slechte raadgever, het zet je vast.
Angst onder ogen zien
Er zijn manieren om angst op te lossen. Daarbij heb je de tegenhanger nodig: vertrouwen.
Vragen die je jezelf, bezien vanuit vertrouwen, zou kunnen stellen zijn:
- Wanneer en waardoor ben jij vertrouwen kwijtgeraakt?
- Wat houdt je tegen om de toekomst aan te gaan?
Door dergelijke vragen te beantwoorden zie je je probleem onder ogen. Dat opent de weg naar het oplossen ervan. Je kunt gaan onderzoeken hoe realistisch je gevoel is.
In de meeste gevallen blijkt het levensbedreigende gevoel dat bang zijn geeft niet gegrond. Een toepasselijke uitspraak is ‘de mens lijdt het meest van het lijden dat hij vreest’.
Als je inziet dat je bang zijn niet levensbedreigend is, kun je anders gaan handelen en raakt het zijn vat op je kwijt.
Angststoornis
Als bang zijn ernstige vormen aanneemt, kan er sprake zijn van een angststoornis. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan fobieën en paniekstoornissen. Je maakt je ernstige zorgen zonder dat daar aanleiding voor is en anderen lijken van dezelfde situatie geen last te hebben. Je kunt het niet onder controle houden. Bang zijn belemmert je ernstig in je dagelijks leven en maakt dat je normale dagelijkse situaties vermijdt. In dit soort gevallen is gespecialiseerde hulp van belang.
