Wat jouw emoties je proberen te vertellen

Emoties, met name de negatieve, zijn vaak ongemakkelijk en we zijn ze liever kwijt dan rijk. Het liefst zijn we altijd gelukkig. De emoties die bij de positieve emotie blijheid horen, tonen we over het algemeen dan ook gemakkelijker aan de buitenwereld dan de negatieve emoties die horen bij angst, verdriet, of woede. De honderden verschillende emoties die we kennen zijn allemaal variaties op deze vier basisemoties.

Je gevoel laat je alleen weten of iets prettig of onprettig is. Emoties zijn nodig om je gevoel te kunnen duiden. Daarnaast zijn emoties de belangrijkste drijfveer voor je gedrag: ze brengen ons al dan niet in beweging. Emoties horen bij ons mens-zijn.

Positieve en negatieve emoties

Positieve emoties bevorderen je gezondheid, dat spreekt voor zich. Negatieve emoties kunnen een verstorend effect op je gezondheid hebben, ook dat klinkt logisch. Maar ze hebben ook hun goede kant. Ze vertellen je namelijk wat er in je omgaat en wat je nodig hebt.
Zolang je negatieve emoties niet onderdrukt en zolang je er niet in blijft hangen, vormen zij geen bedreiging voor je gezondheid.

Negatieve emoties bestaan uit meerdere lagen, zoals bij een ui.

1. De buitenste laag is de houding waarmee je – als kind – hebt besloten je emoties te uiten. Je kunt dit zien als te toplaag, die je als bescherming voor jezelf over iedere negatieve emotie legt. Denk daarbij aan trots, arrogantie, uit de hoogte, afstandelijk. Het is een houding naar buiten toe, die je als vanzelf iedere keer weer aanneemt.
2. De tweede laag is boosheid. De primaire actie bij boosheid is je verdedigen tegen een (vermeende) bedreiging: vechten.
3. De derde laag is verdriet. Accepteren van wat is geeft een vorm van verdriet.
4. De 4e laag – de kern van de ui – is angst. Denk daarbij aan angst om te leven, angst voor de dood, angst om afgewezen te worden. Je primaire reactie bij angst is: vluchten. De kern van iedere negatieve emotie is dus: angst. Hoewel de kern vaak niet zichtbaar is, vanwege de lagen van de ui die eromheen zitten, is deze er altijd. Er is altijd een onderliggende angst.

Emotionele problemen

• emotie onderdrukken
  Emoties die je onderdrukt, blijven onderhuids dooretteren. Je bent je er misschien niet meer zo bewust van, maar ze zijn er nog wel degelijk. Af en toe zul je dat merken, als er weer iets is dat ze triggert. Ongemerkt wordt je boosheid of je verdriet steeds groter en de spanning bouwt op. Op een gegeven moment kun je er dusdanig van in de war raken, dat je niet goed meer weet wat je voelt of wat je wilt. Als emoties niet mee mogen doen, laat je een stuk van jezelf achter. Dan krijg je powerplay, je bouwt een muurtje om je heen. Je isoleert je van zowel je eigen gevoelens als van andere mensen. Een toenemende kans op overbelasting en burn-out is het resultaat.
• vastklampen aan emotie
  Als je in je emotie blijft hangen, zul je ontdekken dat je op een gegeven moment het contact met je omgeving kwijt raakt. Dat komt, doordat jij niet de verantwoordelijkheid neemt voor jezelf en je gedrag. Het lukt je omgeving op geen enkele wijze om je daarop aan te spreken.
  Wie blijft hangen in een oud verhaal of emotie, kan zijn krachten niet mobiliseren en dat vastzitten geeft stress.

Emotionele intelligentie

EQ, oftewel Emotionele Intelligentie, je zult er vast wel eens iets over gehoord hebben. Je EQ geeft aan hoe het is gesteld met je emotionele gezondheid. Heb je een hoog EQ, dan ben je emotioneel gezond.

7 tips voor een gezond EQ

1. Emoties recht in de ogen kijken. Verstop ze niet onder positievere gedachten. Geef niemand de schuld. Prop je niet vol met chocola. Is de emotie zo krachtig dat deze je overmant, zoek dan een rustig plekje waar je de emotie vrij kunt uiten. Doe wat jou helpt, zoals schreeuwen, huilen, het van je afschrijven.
2. Emoties accepteren en uiten om de spanning te kunnen ontladen. Door ja te zeggen tegen je emoties, laat je je weerstand los en ben je in staat je angst te overwinnen.
3. Zichzelf (of anderen die emoties vertonen) niet veroordelen vanwege emoties die de kop opsteken. Jezelf op je kop geven om emoties die je hebt helpt je niet verder, in tegendeel: het blokkeert je. Emoties heb je, je bent ze niet, dus waarom jezelf erom veroordelen?
4. Emoties en eventuele lichamelijke signalen die daarbij horen nieuwsgierig onderzoeken. Wat is het nu precies dat je zo ontzettend boos, verdrietig of bang maakt? Hoe komt dat? Waar herken je dat nog meer van? De antwoorden op deze en andere verdiepende vragen helpen je altijd verder – een stapje dichterbij jezelf.
5. Leren van emoties. Je zult ontdekken dat er een patroon zit in je emotionele gedrag. Als je kunt herkennen wat de onderliggende reden is waarom je doet zoals je doet, kun je vervolgens je gedrag effectiever maken door het anders te gaan doen.
6. Bewust kiezen hoe met emoties om te gaan. Wat je denkt, bepaalt hoe je je voelt. Negatieve gedachten zorgen voor negatieve emoties.
7. De opgebouwde spanning van je emoties benutten. Kun je je voorstellen wat er mogelijk is, als je de kracht die je ervaart bij boosheid inzet om iets voor elkaar te krijgen? Je zult verbaasd staan over je eigen kunnen.

Wat hebben jouw negatieve emoties je te vertellen?

Dat is voor iedereen anders en daarmee niet in een paar regels te vatten. Wel geef ik je hier alvast een duwtje in de goede richting. Pik de vragen die voor jou van toepassing zijn eruit. Vervolgens kun je zelf verder onderzoeken hoe het bij jou zit, door jezelf er nog veel meer vragen over te stellen.

Angst geeft een onbestemd gevoel. Angst is slechte raadgever, het verlamt. De tegenhanger van angst is vertrouwen.
De kern van angst is: afscheid nemen, loslaten van iets of iemand die vertrouwd is.
Vragen: Wanneer en waardoor ben jij vertrouwen kwijtgeraakt? Wat houdt je tegen om de toekomst aan te gaan?

Verdriet ontspant. Er is sprake van overgave aan hulpeloosheid en aanvaarding van wat er is. Verdriet vraagt om troost, aandacht en steun. Daarmee heeft het een sociale functie. Niet kunnen huilen betekent niet aanvaarden, sterk moeten zijn.
De kern van verdriet is: afscheid nemen.
Vragen: Wie of wat dreig je te verliezen? Gaat het om afscheid van iemand, iets, of (iets van) jezelf? Wat zou je kunnen gebeuren als je er afscheid van moest nemen?

Woede brengt in beweging en geeft besef dat we leven. Het is een verdedigingsmechanisme en zorgt ervoor dat we ons inzetten om te overleven. Woede moet eruit. Schreeuwen is effectief.
De kern van woede is: grenzen overschrijden en voorbij gaan aan een voor jou belangrijke behoefte. Iedereen krijgt te maken met boosheid, al dan niet geuit.
Vragen: Waarom uit je je boosheid niet? Ben je bang om jezelf te verliezen of te laten zien? Wat zou je kunnen gebeuren als je je boosheid wel uitte? Aan welke behoefte van jou ga je voorbij of is voorbij gegaan?