Waarom is het toch vaak zo moeilijk om je wilskracht vast te houden? Je wilt graag iets veranderen, pept jezelf op en gaat vol overtuiging en met een flinke dosis wilskracht aan de slag. Na een poosje floep je hoepla weer terug in je oude gewoonte. En verandert er uiteindelijk niets, behalve dan dat je misschien gefrustreerd raakt dat het niet is gelukt. Wist je dat slechte ervaringen je wilskracht bovendien steeds verder ondermijnen?
Wilskracht en hoogsensitiviteit
Dit stuk gaat in feite over iedereen, of je nu hoogsensitief bent of niet. Toch wijd ik een apart stukje aan hoogsensitiviteit, want ik zie dat veel HSP (hoogsensitieve personen) bij de pakken neer blijven zitten, omdat ze nu eenmaal hoogsensitief zijn. Dat is niet nodig. Laat je nooit wijs maken dat je een zielepiet bent die nu eenmaal voor een deel naast de maatschappij staat.
Dat je prikkelverwerking anders is, betekent niet dat je je in een of ander droevig lot moet schikken. Als jij leert luisteren naar je lichaam en zorgt voor jezelf, kun je minstens zoveel bereiken als wie dan ook. Ik gun je een leven waarin je dat beseft, dat voelt en ervaart.
Oorzaak van wilskrachtproblemen
In de eerste helft van ons leven vormt ons gedrag zich en leren we gewoontes aan, ruwweg tot ons 35e levensjaar. Je gewoontes gaan uitgesleten paadjes vormen in je brein. Het onkruid naast het pad schiet steeds hoger op en je kunt je voorstellen dat het steeds moeilijker wordt om van het pad af te wijken. Dat gaat je niet lukken zonder zeis, bijl of kettingzaag. Vanaf ongeveer je 35e ligt je gedrag voor 95% vast. Er is dan een flinke dosis wilskracht bij nodig als je iets wilt veranderen.
Wat je moet weten over je brein
Je brein bestaat uit meerdere delen. Zo hebben we het instinctieve brein en het cognitieve brein. Primair is ons brein gericht op overleven en zorgen dat de mensheid blijft voortbestaan, zo is dat evolutionair bepaald.
Je instinctieve brein speelt hier de belangrijkste rol in: daar voel je, daar merk je dreiging op. Je instinctieve brein weet wat er moet gebeuren als je bedreigd wordt en geeft een stressreactie af, zodat je wilt vechten, vluchten, bevriezen of steun zoeken. Dat vraagt energie en het is dan ook niet zo vreemd dat je wilt kiezen voor de koektrommel bijvoorbeeld (want suiker geeft je snel energie).
Wat je ook moet weten, is dat de trage ontwikkeling van ons brein de snelle ontwikkelingen in onze maatschappij niet heeft kunnen bijbenen. Waar situaties in de oertijd al snel levensbedreigend konden zijn, is dat nu veel minder vaak het geval. Toch voelt het nog hetzelfde en reageert ons brein nog alsof we moeten vrezen voor ons leven.
Een voorbeeld. Als het mij niet lukt om iets af te krijgen binnen de voorgenomen tijd, geeft dat me een stressgevoel, frustratie. Neem het herbouwen van mijn website in eigen beheer, omdat ik zo snel mogelijk van de huidige dure leverancier af wil. Is dat levensbedreigend? Nee! Vechten, vluchten, bevriezen of steun zoeken is dan ook weinig zinvol. Toch veroorzaakt het een stressreactie en wil mijn instinctieve brein daarop reageren als ware het een levensbedreigende situatie.
Snap je, waarom ik als ik aan het websitebouwen ben de neiging heb om een hele rol digestives weg te knagen? Ik voel stress en mijn brein wil energie opdoen om te kunnen vechten of vluchten als dat nodig is. Misschien begrijp je ook, waarom ik me eigenlijk liever helemaal niet zou bezighouden met die website: het is nieuw voor me, anders dan ik gewend was en bovendien herinnert het me aan vreselijke website-projecten in het verleden voor mijn toenmalige werkgever. Alleen al omdat het nieuw is, voelt het stressvol voor mijn brein. Oud is vertrouwd, nieuw is onbekend en onbekend maakt onbemind. Daarnaast wekken mijn negatieve ervaringen uit het verleden de nodige weerstand op.
Dan hebben we ons cognitieve brein, onze ratio. Die gebruiken we om afwegingen te maken, om alles in perspectief te zetten. Daar huist ook onze wilskracht. Met deze wilskracht kunnen we de neigingen van ons instinctieve brein onderdrukken.
Die twee delen van ons brein, het instinct en de ratio, raken met elkaar in gevecht. Het instinct zal altijd winnen, als de ratio een momentje van zwakte doormaakt.
Waarom heeft de een meer wilskracht dan de ander?
Wilskracht wisselt per persoon, maar ook per situatie. De ene mens is van nature wilskrachtiger dan de andere. Erfelijkheid speelt daarbij een rol. Maar dat is niet het enige: ook je energieniveau, de invloeden van je omgeving, de omstandigheden en je ervaringen spelen een rol.
Het goede nieuws is: er is geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten en jezelf weg te zetten als een geboren slappeling. Je kunt immers je situatie beïnvloeden.
Hoe verbeter je wilskracht?
Natuurlijk kun je de omstandigheden niet (altijd) beïnvloeden. Wat je wel kunt, is invloed uitoefenen op de manier waarop je met de omstandigheden omgaat, of op de manier waarop je er tegenaan kijkt. Dat is mentale kracht ontwikkelen. Wat je leert van moeilijke momenten geeft je de mentale kracht die je kunt gebruiken om iets te bereiken.
Positieve ervaringen opdoen helpt. Waar negatieve ervaringen je wilskracht ondermijnen, doen positieve ervaringen je wilskracht toenemen.
Ook kun je werken aan een constant(er) energieniveau, door goed voor jezelf te zorgen. Zit je lekker in je vel, dan kun je immers meer aan. Je zult je minder snel uit het veld laten slaan door fouten die je maakt of door je emoties. Keuzes maken en verantwoordelijkheid nemen is gemakkelijker. Je bent minder geneigd dingen uit te stellen (zoals je verschuilen achter druk-druk-druk) en je leert op je intuïtie te vertrouwen.
Gemakkelijk? Nee! Mogelijk? Jazeker! En de beloning is groot. Kijk bijvoorbeeld eens naar topsporters; zonder wilskracht zouden zij nooit zover zijn gekomen. Gelukkig beschikken niet alleen topsporters, maar iedereen over deze mogelijkheden om wilskracht te verbeteren.
Begin met goed zorgen voor jezelf. Als je energieniveau goed is, komt er ruimte voor nieuwe ervaringen, anders aankijken tegen dingen en er anders mee omgaan.
Resultaat
Wilskracht helpt je bij het aanleggen van nieuwe neurologische banen in je brein, nieuwe paadjes als het ware. Paadjes die, als je ze maar blijft gebruiken, net zo uitgesleten raken als de oude. Zo breng je blijvende veranderingen tot stand.
Oude paadjes kunnen van lieverlee overwoekerd raken doordat je ze niet meer betreedt en uiteindelijk worden ze onbegaanbaar. En weg is die oude (nare) gewoonte die je niet meer verder hielp!
Zo helpt wilskracht je om toch die verandering die je zo graag wilt te realiseren.
En mijn nieuwe website? Ik stel geen deadlines (want ik ga niet dood en mezelf opjagen is niet zo vriendelijk) en ga wilskrachtig door. Intussen zorg ik goed voor mezelf. Het mag een paar rollen stresskoekjes kosten, maar de nieuwe website komt er. Over wat er nu staat ben ik al vele malen tevredener dan bij de huidige website. Het resultaat levert nu al positieve ervaringen op. Hier zie je nieuwe neurologische banen ontstaan. En dat maakt de laatste loodjes gemakkelijker. Wie weet ga ik het nog ècht leuk vinden, dat websitegedoe…
De Franse schrijver Honoré de Balzac zei al in de eerste helft van de 19e eeuw:
Geen groot talent zonder grote wilskracht.
Wilskracht maakt het verschil als je wezenlijke veranderingen in je leven wilt. Dat had hij goed bekeken.
Hoe verder?
Onderzoek eens wat je in jouw specifieke situatie tot nu toe belemmert om wilskrachtig te zijn, wat je kunt ondernemen om je wilskracht te verbeteren en toch die zo gewenste verandering door te voeren. Je gedachten hierover opschrijven helpt.
