Zelfmanagement is hèt kernwoord als je burn-out klachten hebt of burn-out bent geweest. Zelfmanagement is het bewust zelf bewaken van de kwaliteit van je leven.
Gemakshalve ga ik er in dit schrijfsel vanuit dat je van je klachten af wilt en nooit weer burn-out wilt raken.
Hypotheek op je leven nemen
Hoe gemakkelijk is het niet om jezelf even opzij te zetten? In het belang van de ander? Natuurlijk mag dat best eens, als het belang groot is en je er bewust voor kiest.
Ben je hoogsensitief, dan kan het een behoorlijke uitdaging zijn om jezelf niet opzij te zetten. Je voelt immers haarfijn aan wat de ander nodig heeft en je geeft graag. Voelen dat het niet goed gaat met iemand doet ook jou pijn, dus als jij dat kunt oplossen…
Ik zie dit als een hypotheek nemen op je leven. Over zo’n hypotheek betaal je rente. Je boert per saldo achteruit, tenzij je huis (je leven) waardevoller wordt.
Ook in mijn leven zijn er momenten dat ik er bewust voor kies om verder te gaan dan eigenlijk goed voor me is. Bijvoorbeeld omdat ik er op belangrijke momenten wil zijn voor wie me lief is. Dat maakt mijn leven waardevoller.
Wil je dat je leven weer helemaal van jou wordt nadat je zo’n hypotheek op je leven hebt genomen, dan zul je deze ook weer moeten aflossen. Doe je dat niet, of neem je er steeds opnieuw een hypotheekje erbij, dan kun je de rente op een gegeven moment niet meer betalen en je schuld niet meer aflossen.
Zo ontstaan stress– en burn-out klachten en burn-out.
Ook ik wil nooit meer burn-out raken. Wat ik daarom doe, is ervoor zorgen dat ik zo’n tijdelijke hypotheek heel snel weer aflos. Met andere woorden: ik neem de tijd om mijn gezonde balans te herstellen. Ik kies voor bewust zelfmanagement.
Eerlijk duurt het langst
Goed zelfmanagement doe je door eerlijk te zijn naar jezelf en over jezelf en jezelf een eerlijke kans te geven. Dat betekent:
- luisteren naar wat je lichaam je te vertellen heeft
- zorgen voor jezelf, zowel fysiek, mentaal, emotioneel als spiritueel
Als basis voor gezond met jezelf omgaan hanteer ik de vitaliteitspiramide hieronder (bron: Albert Sonnevelt en Frans Bakker). Hoe breder de schijf, hoe belangrijker deze is. Zoals voor zoveel dingen geldt, begint het aan de basis.
Heb je burn-outklachten? Je kunt leren anders met jezelf om te gaan, gezonder. Ook de manier waarop je met andere mensen omgaat, kun je aanpassen. Dat is onderdeel van bewust zelfmanagement.
Gemakkelijker gezegd dan gedaan
Helaas is dat nu precies waar het vaak knelt, veranderen is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Was het maar zo simpel om ‘gewoon’ iets op een andere manier te gaan aanpakken… Oude gewoontes zijn moeilijk af te leren. Hoe dat komt?
Gedurende je leven heb je – vaak onbewust – allerlei gewoontes en overtuigingen opgedaan. Wat je doet en denkt is zo vanzelfsprekend voor je, dat je je vaak niet eens realiseert dat dat niet voor iedereen zo is, of dat het ook anders kan. Je bent ‘bedrijfsblind’. Ieder van ons kent dit soort blinde vlekken.
Gewoontes en overtuigingen zitten diep ingebakken: je gaat dingen op een bepaalde manier doen omdat dat op enig moment in je leven de beste optie lijkt, of door wat je door anderen is aangeleerd. Door wat je meemaakt in je leven trek je conclusies en zo bouw je overtuigingen op over jezelf en het leven.
Ons brein wil ons beschermen. Wat je altijd doet en denkt voelt vertrouwd voor je brein – en daarmee veilig. Je brein stuurt je daarom aan om te blijven doen en denken wat je altijd deed en dacht. Je hebt dat immers eerder ook steeds overleefd (en daar is je brein op uit: overleven). Dat gebeurt veelal onbewust.
Dat is lang niet altijd wat voor jou het beste is. Daarvoor zul je jezelf bewust moeten managen.
Wees je eigen beste manager
Laten we eens inzoomen op hoe je je eigen beste manager kunt zijn.
Luister naar wat je lichaam je te vertellen heeft
- Welk gedrag kost je teveel energie? Hoe zou het anders kunnen (wees creatief!)?
- Welk gedrag geeft je energie? Wat zou je daarvan meer kunnen doen?
Zorg voor jezelf
- Wat kun jij doen om fysiek voor jezelf te zorgen? Denk hierbij aan voeding en beweging, maar ook aan herstelmomenten.
- Wat kun jij doen om mentaal voor jezelf te zorgen? Denk hierbij aan positief denken, het opdoen van kennis en het nemen van beslissingen.
- Wat kun jij doen om emotioneel voor jezelf te zorgen? Denk hierbij aan ondersteunende relaties en het uiten van je gevoelens.
- Wat kun jij doen om spiritueel voor jezelf te zorgen? Denk hierbij aan wat voor jou zinvol leven inhoudt, wat jouw leven betekenis geeft.
